Rybik cukrowy, znany też pod łacińską nazwą Lepisma saccharina, jest bardzo częstym, niechcianym mieszkańcem naszych domów. Rybik od wieków współistnieje z ludźmi, chętnie zamieszkując ciepłe i wilgotne miejsca naszych mieszkań. Ten nocny owad o srebrzysto-szarym kolorze i migoczącej łusce przypomina miniaturowe rybki, co niewątpliwie przyczyniło się do powstania jego nazwy. Niewiele osób sobie zdaje sprawę z tego, że rybik cukrowy należy do jednego z najstarszych istniejących rzędów owadów. Szacuje się, że ten owad pojawił się na Ziemi około 400 milionów lat temu, i przetrwał w niezmienionej formie po dziś dzień, przeżywając między innymi uderzenie meteorytu które wybiło dinozaury. To czyni go żywą skamieliną, która przetrwała do naszych czasów bez większych zmian ewolucyjnych, jednak nie wpływa to na tworzenie lepszego wizerunku tego owadu w naszych oczach. Zwykle najczęściej szukamy w Internecie informacji jak… się go z naszych domów pozbyć. Tego również dowiesz się z lektury naszego artykułu.
Spis treści
Jak wygląda rybik cukrowy?
Rybik cukrowy przypomina nieco dość dużą srebrzystą larwę. Dorosłe osobniki osiągają zwykle od 12 do 25 milimetrów długości. Ich ciało pokryte jest drobnymi łuskami, które mienią się pod światło. Daje to efekt połyskiwania jego korpusu. Ten metaliczny połysk sprawia, że owad często wygląda na srebrzystego lub szarego. Kształt ciała rybika cukrowego jest wąski i wydłużony, a jego przód zwęża się ku głowie, co ułatwia mu poruszanie się w szczelinach i małych przestrzeniach. Ponadto rybik posiada trzy długie, cienkie przydatki na końcu tułowia, z których środkowy nazywany jest przysadką odwłokową, a dwa boczne to odnóża. Czułki rybika są długie i wiotkie, co pozwala mu na eksplorowanie otoczenia i wykrywanie potencjalnych źródeł pożywienia.
Występowanie rybika cukrowego
Rybik cukrowy jest owadem kosmopolitycznym, co oznacza, że występuje na całym świecie, przystosowując się do różnorodnych środowisk w których żyją ludzie. Jedyne miejsca gdzie go nie znajdziemy, to rejony podbiegunowe – zdecydowanie nie lubi on ekstremalnie mroźnych stref. Najczęściej spotykany jest w ludzkich siedliskach. Chętnie zamieszkuje nasze domy, apartamenty, magazyny czy biblioteki. Zdecydowanie preferuje ciepłe i wilgotne pomieszczenia, dlatego jego obecność jest często zauważalna w łazienkach, kuchniach i piwnicach. Owad ten wykazuje niesamowitą zdolność do przetrwania w warunkach, które dla innych organizmów byłyby niegościnne. Jego obecność w domach nie zależy od pory roku – w końcu wewnątrz budynków znajduje stabilne warunki do życia przez cały rok.
Jak rozmnaża się rybik cukrowy…
Samica rybika składa jajeczka, które są bardzo małe i często trudne do zauważenia gołym okiem. Zazwyczaj odbywa się to w szczelinach czy za szafkami, gdzie jajeczka są chronione przed ewentualnymi drapieżnikami. Samica może złożyć od kilku do kilkudziesięciu jaj w jednym cyklu, a w swoim życiu może takich cyklów przejść dziesiątki. Okres inkubacji jaj trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od warunków środowiskowych, takich jak temperatura i wilgotność.
Młode rybiki cukrowe są miniaturą dorosłych i przechodzą przez wiele linień, zanim osiągną dojrzałość płciową, co może trwać od kilku miesięcy do kilku lat. Co ciekawe, rybiki cukrowe mogą żyć nawet do 8 lat, co jest stosunkowo długim okresem życia dla owada.
…i czym się żywi
Dieta rybika cukrowego opiera się o substancje zawierające polisacharydy, takie jak skrobia, kleje roślinne i celuloza. To tłumaczy, dlaczego często znajdujemy go w pobliżu książek, papieru i ubrań, gdzie owad ten może czerpać pożywienie z kleju introligatorskiego, papieru oraz z bawełnianych i lnianych włókien. Rybik cukrowy jest również zdolny do przyswajania cukrów, co wyjaśnia jego przynależność do słodko lubiących owadów i jego powszechne występowanie w kuchniach. Trzeba przy tym sobie powiedzieć, że w przeciwieństwie do moli spożywczych bardzo rzadko rybiki wchodzą do naszych zapasów jedzenia.
Rzadziej rybiki sięgają po martwe owady lub pleśń. Jego wszechstronność pokarmowa należy do głównych powodów, dla których rybik cukrowy zdołał przetrwać przez miliony lat i tak dobrze przystosować się do życia w środowisku stworzonym przez człowieka.
Czy rybik cukrowy jest szkodliwy i jak się go pozbyć
Rybik cukrowy nie jest uważany za owada groźnego dla ludzi i zwierząt domowych. Sporadycznie jego obecność może wywoływać lekkie reakcje alergiczne u dzieci [źródło], jednak są to odosobnione przypadki. Nie przenosi chorób, jednak może powodować szkody materialne, na przykład niszcząc książki, tapety czy ubrania. Dla wielu ludzi rybik cukrowy jest po prostu niepożądanym współlokatorem, który „straszy” w nocy. Czasem jego obecność może być też uznawana za wskaźnik nadmiernej wilgoci w domu.
Aby się go pozbyć, warto przede wszystkim ograniczyć dostęp do źródeł pożywienia oraz zredukować wilgotność w pomieszczeniach. Pomóc w tym może na przykład uzupełnieni występujących szczelin, wymiana silikonu otaczającego wannę czy kabinę prysznicową, oraz częstsze wietrzenie. Różne pułapki i środki chemiczne są również dostępne na rynku. W naszym przypadku do eliminacji rybików wykorzystaliśmy trujący żel, który umieściliśmy w pobliżu szczelin, z których wychodziły rybiki. Nie był to produkt drogi – około 30 złotych z przesyłką z Amazon – a pomógł nam szybko pozbyć się problemu.
W kilku słowach
Rybik cukrowy to jeden z najczęstszych, niechcianych lokatorów naszych mieszkań i domów. Co prawda nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ludzi, ale jego obecność może być sygnałem do zwrócenia uwagi na warunki panujące w naszych domach. Występowanie pojedynczych rybików co prawda zwykle oznacza tyle, że pojawiły jakieś szczeliny w fugach czy silikonie, ale prawdziwa plaga rybików powinna byc dla nas sygnałem alarmowym. Warto więc traktować rybika cukrowego nie tylko jako niechcianego gościa, ale i jako przypomnienie o dbałości o nasze otoczenie.